اولترافیلتراسیون (UF) یکی از فرآیندهای غشایی تحت فشار است. در فرایند UF از یک غشاء که به ذرات کوچکتر از 20 نانومتر اجازه عبور می دهد، استفاده می گردد. اندازه منافذ ان بین 20 نانومتر و 0.1 میکرون متغییر است.
غشاهای اولترافیلتراسیون بسته به استفاده آنها در اشکال مختلف ساخته می شوند که به طور کلی به شکل زیر دسته بندی می شوند:
علاوه بر تقسیم بندی فوق بر اساس نوع جریان عبوری از ممبران ها، دو نوع اصلی جریان در غشاهای UF وجود دارد که عبارتند از جریان بن بستی (dead-end) و جریان جانبی (Cross- flow). در ممبران UF از نوع dead-end جریان ورودی مستقیما به ممبران وارد می شود. بنابراین لایه حاوی ذرات الاینده در سطحی که جریان از آن عبور میکند تشکیل می شود. این لایه حاوی ذراتی با اندازه بزگتر از اندازه منافد ممبران است. به منظور تمیز سازی این لایه با استفاده از آب تولیدی عملیات شستشوی معکوس انجام می شود. در صورتیکه لایه موجود از طریق بک واش زدایش نگردد، از مواد شیمیایی نظیر، پراکساید، اسید، قلیا، یا دترجنت استفاده می شود. شکل شماتیک زیر ست آپ dead-end را نمایش می دهد.
ش
در ست آپ cross-flow(شکل زیر)، آب با سرعت مشخص در امتداد سطح غشاء عبور می نماید. پرمیت از میان غشاء عبور کرده و ذرات بزرگتر در جریان دورریز باقی می مانند. لایه تشکیل شده بر روی ممبران به طور مداوم از طریق ایجاد جریان کراس-فلو حذف می گردد.
کابردهای UF:
اولترافیلتراسیون بخوبی می تواند ذرات معلق و باکتری ها را حذف نماید. همچنین می تواند در صنایع زیر مورد استفاده قرار گیرد:
علاوه بر این سیستم UF، به عنوان پیش تصفیه نانوفیلتراسیون و اسمز معکوس استفاده می شود. کابرد دیگر آن در پروزه های استحصال و بازچرخانی فاضلاب است.